ارت سنج چیست؟

سوالات مهمی که ممکن است برای همه افراد مطرح شود این که ارت سنج چیست؟ چگونه کار می کند؟
برای دادن پاسخ مناسب به این سوال باید بدانید که در حفر چاه از صفحات مسی و نمک یا موارد مشابه دیگر استفاده می نمایند، بعد از مدت زمانی صفحات مسی و میله قرار گرفته شده در زمین ضعیف شده و خوردگی که بر روی پایه ایجاد می گردد برای سیستم ارتینگ خطرات زیادی را به وجود می آورد.
رطوبتی که درون چاه وجود دارد و همچنین نمک، موجب می ‌شود تا دمای محیط بالا برود و مقاومت الکتریکی میله درون چاه بالا می رود؛ به دلیل خوردگی هایی که در سطح میله اتفاق می‌افتد، سطح تماس اتصالات کاهش پیدا کرده که به دلیل پایین بودن مقاومت در ابتدای راه اندازی چاه ارت و بالا رفتن ناگهانی آن، آسیب های جبران ناپذیری به تجهیزات وارد می‌آید.
در این زمان ارت سنج که جهت اندازه گیری مقاومت زمین مورد استفاده قرار می گیرد، به کار می ‌آید که باید به طور مرتب سیستم چاه ارت بررسی گردد.
تهیه ارت سنج برای مراقبت دوره ‌ای به موقع موجب شده تا در تمامی سیستم ارتینگ مانند اتصالات زمین، کابل های انتقال و موارد دیگر صرفه جویی شود.
اگر در زمان بررسی مقاومت زمین با ارسال میزان مقاومت نسبت به ابتدای احداث چاه ارت، ۲۰ درصد افزایش پیدا کند، باید سیستم ارتینگ کنترل شده یا چاه جدید احداث گردد.
ارت سنج یا ارت تستر دستگاه های بسیار مهم جهت سنجش و آوردن اطمینان از عملکرد صحیح سیستم چاه ارت است. در واقع یک ابزار الکترونیکی است که برای اندازه گیری مقاومت چاه ارت یا مقاومت مخصوص خاک به کار می‌رود.
بر اساس استانداردهای بین المللی حداقل هر سه سال یک بار باید تست زمین و مقاومت آن انجام شود که بدین وسیله امکان کشف انواع اتصالی ها، جلوگیری از افزایش ولتاژ سیستم در بروز اتصالی و همچنین افت ولتاژ بر اثر عدم تعادل بار وجود داشته و می توان آنها را به آسانی رفع کرد.

انواع مختلفی از دستگاه متناسب با کاربردهای گوناگون تولید و به بازار ارائه شده که با کمک آنها می توان مقاومت زمین را محاسبه کرد.
این دستگاه ها در دو دسته ارت سنج آنالوگ یا عقربه ای و دیجیتال تولید می شوند که نتیجه نهایی کار با هر کدام از این دستگاه ها محاسبه مقاومت زمین است؛ اما کار با دستگاه های ارت سنج دیجیتالی نسبت به نمونه های آنالوگ آسان تر می باشد.
اما از لحاظ نحوه کارکرد، انواع ارت سنج در دو نوع هستند:
1. ارت سنج میله ای
2. ارت سنج کلمپی

از سیستم ارت برای خنثی کردن اضافه ولتاژهای تولید شده در بدنه کالاها و ولتاژهای بسیار زیاد و خطرناک ناشی از صاعقه یا دکل های کامپیوتری بیشتر استفاده می شود؛ زیرا به وسیله این سیستم می توان از افراد و دستگاه ها محافظت نمود.
با افزایش استفاده از سیستم های دیجیتال و حساس لزوم بازنگری در نحوه طراحی و نصب سیستم های گراندینگ و ارتینگ اهمیت بیشتری پیدا کرده اند.
دلایل استفاده از سیستم ارتینگ یا گراندینگ بسیار زیاد است؛ در اینجا به برخی از مهمترین آنها به طور مختصر اشاره می کنیم:
• در صورت بروز صاعقه و رعد و برق سیستم ارتینگ می ‌تواند از به وجود آمدن ولتاژهای ناخواسته توسط صاعقه جلوگیری نماید.
در تمامی تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی باید ایمنی تجهیزات حفظ گردد که با کمک ارت سنج این کار آسان تر است.
حفاظت از جان انسان ها در پروژه های مختلف از مهمترین ضروریات بوده که با کمک ارت سنج تا حد زیادی می توان خطرات برق گرفتگی را کاهش داد.
حذف کردن ولتاژ‌های اضافی از سیستم ها سبب شده، آسیب های کمتری به تجهیزات رسیده و عمر آنها را طولانی می ‌کند.
به وجود آوردن شرایط ایده آل برای کار موجب می شود تا نتیجه کار کرد نیروهای کار بیشتر گردد.

ارت سنج یک وسیله الکترونیکی است که با کمک آن مقاومت الکتریکی زمین مورد ارزیابی قرار می گیرد و به کارگیری این تجهیزات برای حصول اطمینان از عملکرد صحیح و در بسیاری از موارد ضروری است.
با توجه به اینکه انواع مختلفی از دستگاه ارت سنج تولید شده و همچنین شرایط گوناگون برای اندازه گیری مقاومت، روش های زیادی جهت اندازه گیری مقاومت با استفاده از این دستگاه وجود دارد.
در اینجا به بررسی برخی از روش های پرکاربرد اندازه گیری مقاومت زمین با استفاده از دستگاه ارسنج می ‌پردازیم:

روش بدون کوبیدن میله

روش دو الکترودی جزء روش های مفید و علمی است که نیازی به کوبیدن الکترود ندارد، در این روش با کمک یک دستگاه با دو الکترود یا کلمپ ولتاژ به زمین القا می شود و توسط حلقه دوم که این حلقه هم در همان محل چفت شده، جریان عبوری از حلقه زمین اندازه گیری می گردد. از این روش بیشتر برای مواقعی که چند میله راد یا چاه ارت با هم موازی شده و تشکیل یک شبکه ارتقا را داده اند، استفاده می کنند که با کمک این روش در مدت زمان کمتری و بسیار دقیق سیستم ارت ارزیابی می گردد.

روش دو الکترودی

گاهی اوقات که امکان کوبیدن الکترود امکان پذیر نیست یا فضای لازم برای سیم کشی و کوبیدن میله ها وجود ندارد، در صورتی که نزدیک میله ارت مزبور، سیستم لوله کشی گسترده آب یا فونداسیون گسترده با سیم نول وجود داشته باشد، بدون کوبیدن الکترود می توان مقاومت شبکه ارت را با تقریب بالا به دست آورد. به این صورت که یک سیم از چاه ارت به دستگاه ارت تستر اتصال پیدا کرده، یک سیم هم از سیم نول یا ارت گسترده به دستگاه می‌آوریم و دستگاه تست را انجام می دهد. دقت در این روش بالا نیست؛ اما تقریباً جزء روش های ساده و قابل قبول است.

روش تست سه نقطه ای

در روش تست سه نقطه ای اصول کار بدین صورت است که یک جریان با فرکانس به دو دسته به شکل مربعی از طریق دستگاه و الکترود به زمین وارد شده و این جریان از زمین عبور کرده و از طریق صفحه ارت به دستگاه برمی‌ گردد. این جریان در زمین افت ایجاد می‌ کند که افت ولتاژ نسبت به چاه ارت است. این افت ولتاژ به وسیله الکترود اندازه گیری می شود. از این روش اندازه گیری برای اغلب پروژه ها جهت مقاومت شبکه‌ های ارتباطی می توان استفاده کرد.

روش تست ۶۲ درصد

اساس کار روش تست ۶۲ درصد مشابه روش تست سه نقطه ای بوده که مهمترین نکته در این روش، فواصل قرار گیری میله های متصل به چاه ارت است که در اندازه گیری مقاومت تاثیر می گذارد.

تکنیک الکترونیک متصل

در رابطه الکترود متصل دیگر لازم به کوبیدن میله ارت در محدوده تست نیست. بلکه از میله ‌های ارتی که از قبل در زمان ساخت ساختمان ها در نقاط مختلف زمین نصب شده، استفاده می کنند. معمولاً میله های ارت به صورت مدفون شده درون زمین هستند و با دریچه هایی قابلیت دسترسی دارند. به طور معمول جنس این میله ها از فولاد با روکش مس مرغوب بوده که با مرور زمان فرسودگی در آنها به وجود می آید.

به طور کلی باید گفت که روش اندازه گیری مقاومت زمین با استفاده از ارت سنج بسیار متنوع است که می توان به روش های تزریق جریان کلمپی، روش تکنیک چیدمان مثلثی، روش تکنیک دو نقطه ای و بسیاری از موارد دیگر نیز اشاره کرد که با توجه به شرایط محیط می توان هر کدام از این روش ها را استفاده نمود.

برای اینکه با دستگاه ارت سنج به صورت دقیق کار کنید و بتوانید محاسبه مقاومت زمین را انجام دهید لازم است تا با چگونگی عملکرد این ابزار تا حدی آشنا باشید.
نحوه اتصال دستگاه های ولتاژ و جریان الکترود اصلی در حال حاضر به بهترین روش انجام می گیرد.
بررسی روش های مختلف اتصال دستگاه ارت سنج:

ارت سنج دو سیمه

در این روش ارسنج بدون استفاده از سیم ‌ها اندازه‌گیری می ‌شود و در مکان هایی که امکان کوبیدن الکترود در زمین هست، مورد استفاده قرار می گیرد.

ارت سنج سه سیمه

ارت سنج شامل دو میله ای شکل و سه عدد پر آب یا کابل های رنگ و متراژ های متفاوت است که میله ها در فواصل ۵ متر و ۱۰ متر از سیم چاه ارت در زمین کوبیده می شوند، سپس با استفاده از سیم ها به دستگاه ارت سنج اتصال پیدا کرده و مقاومت الکتریکی چاه ارت مشخص می ‌گردد.

ارت سنج چهار سیمه

اتصال ارت سنج به وسیله ۴ سیم برای شرایطی که میدان های مغناطیسی قوی تر وجود دارند مورد استفاده است.

لازم است تا اپراتور و مهندسین مسئول در حوزه مقاومت زمین، درک درستی از سیستم زمینی داشته باشند، تا بتوانند بدون محدودیت از آرایش های مختلف سیستم الکترود در محل های مناسب استفاده کنند.
ارت سنج جزء لوازم اندازه گیری بسیار دقیق و جدیدی است که برای مشخص کردن کیفیت سیستم زمین مورد استفاده قرار می گیرد.
از ارت سنج در کاربردهای گوناگون جهت بررسی سیستم زمین و مقاومت آن استفاده می شود که برخی از کاربردهای مهم آن عبارتند از:

تیر برق

شبکه ‌های انتقال تیر برق دارای یک پورت متصل به زمین است که در برابر صاعقه از آن محافظت می کند و به دلیل وجود ترانسفورماتورهای توزیع دو الکترودی امکان اندازه گیری مقاومت زمین نیز به آسانی فراهم می‌گردد.

روشنایی در خیابان

در روشنایی‌های خیابانی نیز از ارت سنج مشابه تیر برق استفاده می شود و به دلیل اتصال ارت به زمین می توان به شکل دقیق مقاومت زمین را اندازه گیری نمود.

سیستم حفاظت از صاعقه

سیستم حفاظت از صاعقه در همه ساختمان ها با کیفیت الکترودهای زمین اجرا می گردد. الکترودهای زمین معمولاً در گوشه های ساختمان قرار گرفته و در ساختمان‌ های بزرگ اضافه کردن الکترودهای اضافی در بین الکترودهای گوشه قرار می‌گیرد.
در سیستم حفاظت از صاعقه، ساختمان ها معمولاً سیستم ها قابلیت تعویض قطعات را دارند، تا امکان تست پیوستگی دو سیمه به خوبی فراهم آید.

تابلوی انشعاب گیری از کابل

یکی دیگر از کاربردهای ارت سنج آزمایش الکترود زمین در محل اتصال و انشعاب گیری از کابل ها است.

باجه های تلفن

باید با استفاده از الکترودهای زمین، مقاومت باجه ‌های تلفن به خوبی مورد آزمایش قرار بگیرند تا نحوه کار کرد آن به درستی صورت بگیرد.

به طور کلی جهت اجرای ارت و سیستم حفاظتی چند روش کلی وجود دارند که با استفاده از آن می توان به خوبی مقاومت زمین را محاسبه نمود.
در اینجا به بررسی دو روش اصلی اجرای ارت زمین می پردازیم:

زمین عمقی

زمین عمقی یک روش بسیار معمول است که از چاه برای اجرای ارت استفاده می کنند.

زمین سطحی

در این روش سیستم ارت در سطح زمین قرار می گیرد و بیشتر برای مناطقی که امکان حفاری در آن وجود ندارد، اجرا می گردد.
بیشترین شرایطی که از روش سطحی برای اجرای ارت استفاده می شود عبارتند از:
فضاهایی که امکان حفاری در اطراف سایت ندارند.
شهرهای شمالی و جنوبی کشور که ارتفاع از سطح دریا پایین است.
در فضاهایی که پستی و بلندی های محوطه سایت کم باشد.
در شرایطی که فاصله بین دکل و سایت بسیار زیاد است.

اجرای روش سطحی مزایای بسیار بیشتری وجود داشته و به دلیل هزینه ‌های کمتر معمولاً مورد توجه اغلب مهندسین قرار می گیرد.

سنجش مقاومت زمین در یک محیط اهمیت زیادی دارد و به راحتی با کمک ارت سنج می توان این مراحل را طی کرد.
به طور کلی استفاده از دستگاه ارت سنج برای سنجش مقاومت زمین، مزایای زیادی به نسبت سایر روش های دیگر دارد.
برخی از مهمترین مزایای استفاده از ارت سنج عبارتند از:
بدون نیاز به قطع کابل ها امکان محاسبه مقاومت زمین وجود دارد.
کاربری این دستگاه بسیار آسان است.
به راحتی در زمین های بتنی بدون امکان کوبیدن میخ می توان مقاومت را محاسبه کرد.
کار کردن با این دستگاه امنیت بالایی برای کاربر ایجاد می کند.

انواع مختلفی از دستگاه ارت سنج طراحی تولید می ‌شود که با توجه به شرایط و محیط استفاده می توان از نمونه های گوناگون آن تهیه کرد
تصمیم گیری در مورد خرید ارت سنج ساده نیست و نیاز به برخی اطلاعات در مورد نحوه کار کرد این دستگاه ها می باشد.
از آنجایی که دستگاه‌ های ارت سنج مقاومت الکتریکی زمین، ویژگی های مختلفی دارند در هنگام خرید بررسی قیمت و مزایای هرکدام از این دستگاه ها مهم است.
در اینجا به برخی از نکات مهم جهت خرید ارت سنج مقاومت زمین با توجه به نیازهای مختلف اشاره می‌کنیم:
میزان دقت در اندازه گیری دستگاه ارت سنج
توانایی تست اتوماتیک میله‌ های cو p
قابلیت اندازه گیری ولتاژ ac
قابلیت اندازه گیری حداقل و حداکثر مقاومت الکتریکی
توانایی اندازه گیری مقاومت مخصوص خاک
امکان اتصال ارت سنج به کامپیوتر جهت ذخیره سازی داده ها
داشتن سایز مناسب برای امکان حمل و نقل ساده‌ تر
داشتن قابلیت ذخیره سازی نمونه تست های انجام شده
به همراه داشتن وسایل جانبی مناسب
ایمن بودن دستگاه در مقابل گرد و غبار و رطوبت
داشتن استانداردهای بین المللی ایمنی
یکی از مهمترین مسائلی که در هنگام خرید دستگاه ارت سنج باید مورد توجه قرار بگیرد، هماهنگ بودن قیمت و کیفیت دستگاه است که با توجه به نحوه کارکرد دستگاه باید از قیمت مناسب و گارانتی معتبر برخوردار باشد.

در هنگام خرید ارسنجان پس از بررسی کیفیت محصول، قیمت آن مورد توجه قرار می‌گیرد؛ خوب است بدانید که قیمت ارت سنج با توجه به ویژگی ها و مشخصات این دستگاه مشخص می گردد.
معمولاً با بررسی میزان دقت در محاسبه مقاومت زمین و قابلیت های دستگاه و همچنین به همراه داشتن برخی از وسایل جانبی قیمت دستگاه رسند مشخص می گردد.
به طور کلی تمامی نکاتی که در هنگام خرید ارت سنج باید مورد توجه قرار بگیرند، می‌توانند در قیمت گذاری این محصول موثر باشند. اما برخی از عوامل دیگر نیز وجود دارند که در قیمت‌گذاری نهایی آن بر ارائه این محصول به بازار موثر هستند .
برند تولید کننده یکی از عوامل تاثیرگذار بر قیمت ارت سنج است که هر چقدر برند شناخته شده تر باشد در نتیجه قیمت محصول آن نیز بالاتر می رود.
انتخاب مراکز عرضه و فروش مستقیم و بدون واسطه نیز می‌توانند بر قیمت ‌گذاری تاثیر داشته باشند؛ زیرا هر چقدر که در پروسه خرید واسطه‌ ها حذف شوند؛ افزایش قیمت های بی دلیل به وجود نمی آید.

هرچند که کیفیت دستگاه ارت سنج بالاتر باشد، به شکل بهتری می توان امنیت محیط های کاری مختلف را حفظ نمود.
انتخاب مراکز فروش معتبر موجب شده تا هم از کیفیت دستگاه های تهیه شده و هم از قیمت ‌های ارائه آن ها مطمئن باشید.
این مجموعه یکی از بزرگترین مراکز ارائه دهنده ابزارهای دقیق؛ برای محاسبه کمیت های الکتریکی است.
ارت سنج یکی از ابزارهای لازم و ضروری که در این مجموعه در تنوع بالا از لحاظ نحوه کارکرد و همچنین ابعاد و اندازه و قیمت آن ارائه می گردد.
یکی از مهمترین مزیت هایی که در این مجموعه جهت خرید ارت سنج وجود دارد؛ ارائه گارانتی و خدمات پس از فروش معتبر است.
در این مجموعه کارشناسان متبحر حضور داشته که می توانند در زمینه انتخاب بهترین نوع دستگاه ارت سنج، اطلاعات مفید و کاربردی را به صورت رایگان به خریداران ارائه دهند، تا خریدار با خیال راحت و کاملاً آگاهانه دست به انتخاب و خرید بزند.