زیر مجموعه ها
کنتور آنالوگ
کنتور آنالوگ بر اساس یک میدان مغناطیسی عمل می کند، با استفاده از این میدان می تواند بین شدت جریان اکتیو و راکتیو عبوری تفاوت قائل شود و اقدام به محاسبه این جریان ها کند.
بررسی کلی کنتور آنالوگ و طریقه خواندن آن
در ابتدا باید بگویم که کنتور چیست و چه کاری را انجام می دهد؟ تا با نحوه کارکرد آن و دلیل اهمیت این وسیله الکتریکی مهم آشنا شوید. کنتور یک وسیله ای است که مقدار انرژی الکتریکی را اندازه گیری می کند و این مقدار را بر حسب کیلو وات ساعت نمایش می دهد.
کنتور آنالوگ یا کنتورهای مکانیکی جزء اولین گروه محصولاتی بودند که توانستند شدت جریان و میزان مصرف برق را محاسبه کنند.
این کنتورها را به گونه ای طراحی و تولید کردند که از جریان های اسمی مختلف می تواند پشتیبانی کند و بدون هیچ گونه آسیب دیدگی سال های طولانی از این دستگاه ها استفاده می شود.
معمولاً کنتور آنالوگ در سه گروه قرار می گیرند.
• کنتور آنالوگ تک فاز: این کنتور قابلیت استفاده برای ولتاژ ۲۲۰ ولت را دارد و از نظر جریان اسمی دارای ۳ گروه کنتورهای ۵ آمپر، کنتورهای ۱۵ آمپر و کنتورهای ۲۵ آمپر می باشد که با توجه به شدت جریان این کنتورها انتخاب می شوند.
• کنتور آنالوگ ۳ فاز غیر دیماندی: این کنتور با ولتاژ ۳۸۰ ولت کار می کند و از نظر جریان اسمی می تواند از کنتورهای ۱۰ آمپر و ۲۵ آمپر پشتیبانی نماید.
• کنتور آنالوگ سه فاز دیماندی: این کنتورها با ولتاژ ۳۸۰ ولت کار می کند و آمپر آنها معمولاً ۵ است.
طریقه خواندن کنتور برق آنالوگ بسیار ساده است، به این صورت که بر روی صفحه کنتور چند مستطیل کوچک در کنار یکدیگر به چشم می خورد که دو خانه اول مدام در حال چرخش هستند و معمولاً در محاسبات مامور اداره برق قرار نمی گیرند؛ زیرا جزء مقادیر بسیار کم و رقم اعشار محسوب می شوند.
پس از خوانده شدن عدد کنتور آن را از میزان مصرف دوره قبل کم می کنند تا مقدار انرژی الکتریکی طی مصرف آن دوره محاسبه گردد، محاسبه این انرژی بر حسب کیلو وات بر ساعت مشخص می شود.
با در دست داشتن حجم مصرفی برحسب کیلو وات بر ساعت به آسانی می توان هزینه بهای برق مصرفی را به دست آورد.
در حال حاضر انواع کنتور آنالوگ به صورت سه فاز و تک فاز طراحی و تولید می شوند که بدون استثنا جهت اندازه گیری انرژی الکتریکی مصرفی کاربرد دارند.
در صورتی که برخی از شبکه ها به صورت سه سیم و یا چهار سیم باشد به طور حتم باید برای اندازه گیری انرژی راکتیو از کنتور سه فاز استفاده شود.
برای اتصال کنتور سه فاز می توان از ترانس جریان و همچنین ترانس ولتاژ استفاده کرده تا کنتور به شبکه اتصال پیدا کند.
استفاده از ترانس و یا اتصال مستقیم موجب می شود تا نحوه اندازه گیری شدت جریان نیز تفاوت پیدا کند که این موارد در حوزه تخصص مأموران برق است.
طریقه قرار گرفتن کنتور در مدار
پس از تهیه کنتور به صورت آنالوگ مهمترین موضوعی که به وجود می آید چگونه این کنتورها باید در مدار قرار بگیرند تا کاملاً ایمن باشند؟
اتصال درست سیم ها به کنتور از لحاظ ورودی و خروجی به کارکرد بهتر این دستگاه کمک کرده و برای لوازم الکتریکی منزل نیز امنیت مناسب را به وجود می آورد.
معمولا در قسمت پایین کنتورهای آنالوگ چند عدد پیچ مخصوص قرار می دهند تا به وسیله این پیچها بتوان سیم های فاز و نول را در قسمت های مخصوص آن وارد کرده و از قسمت های کاملاً مشخص شده این سیم ها را برای استفاده از کنتور خارج کرد.
معمولاً برای این که تست کنند تنظیمات به درستی انجام شده، برای چند لحظه سیم فاز را از سیم ولتاژ جدا می کنند، اگر کنتور از کار افتاد درست وصل شده در غیر این صورت اشکالی در اتصالات و مدار وجود دارد که باید برطرف شود.
در صورت استفاده نادرست از کنتور و وارد آوردن بار اضافی به آن بیشتر از توان کنتور ممکن است که سیم پیچ ها دچار نیم سوز شدن گردند و به درستی کار نکند، در چنین شرایطی باید با سرعت نسبت به رفع مشکل اقدام نمایید.
در کنتورهای آنالوگ سه فاز به صورت صنعتی حتماً باید از سیم نول نیز استفاده گردد، تا قدرت انرژی افزایش پیدا کند؛ زیرا برخی از پمپ ها و توربین ها با انرژی بالا شروع به کار می کنند؛ پس نحوه اتصال دقیق کنتور به صورت چهار سیم و استفاده از ترانس جریان و ترانس ولتاژ امنیت شبکه را به طور کامل حفظ می نماید.
کنتور دیجیتال
کنتور دیجیتال بر اساس نیروی الکترومغناطیس عمل کرده و به دلیل نرم افزارهای خاصی که در این کنتور قرار دارد می تواند ساعات شبانه روز را تشخیص داده و محاسبه انرژی را به سه صورت در شبانه روز انجام دهد.
اساس کار کنتور دیجیتال
کنتورهای دیجیتال از محصولات بسیار مهمی هستند که با استفاده از پورت نوری و همچنین پورت الکترونیکی می توان به راحتی سیم ها را به آن اتصال داد. مهمترین ویژگی این کنتورها داشتن نور مادون قرمز است که به آسانی قابلیت خوانده شدن کنتور حتی در زمان قطعی برق نیز وجود دارد.
در کنتور دیجیتال تلفات انرژی به میزان چشمگیری کاهش پیدا می کند؛ زیرا تمامی بخش ها کاملا دقیق و عایق بندی شده تولید می گردد و امکان دسترسی مشترکین به بخش مدارات داخلی آن وجود ندارد.
معمولا کنتورها بر اساس نیروی الکترومغناطیس عمل می کنند، به صورتی که از یک سیم پیچ جریان برق عبور کند در اطراف آن یک میدان مغناطیسی ایجاد می شود که شدت و جهت این میدان مغناطیسی ارتباط مستقیمی به جریان عبوری از سیم پیچ پیدا می کند.
این جریان همیشه در اطراف کنتور وجود دارد؛ اما در صورتی که از کنتور انرژی الکتریکی خارج شود و مورد استفاده لوازم الکترونیک قرار بگیرد یک میدان مغناطیسی دیگری هم به وجود می آید که تأثیر این دو میدان برای یکدیگر سبب چرخیدن کنتور و مشخص کردن تعرفه مصرف می گردد.
در حال حاضر با پیشرفت های روز افزون تکنولوژی، تولید محصولات الکتریکی و الکترونیکی بسیار دقیق، وزارت نیرو ترجیح می دهد تا از کنتورهای دیجیتالی باکیفیت و مشخصه های بهتر برای محاسبات انرژی استفاده کند.
از کنتور دیجیتال برای کاهش هزینه های مربوط به انرژی در واحدهای مسکونی بیشترین استفاده را می برند؛ زیرا با مدل خاصی که تعرفه این کنتورها دارند برای مشترکین بسیار به صرفه است.
از آنجا که کنتورهای دیجیتال توانایی محاسبه تعرفه انرژی را در سه بازه زمانی در ۲۴ ساعت دارند باعث می شوند تا هزینه های مصرف کنندگان تا حد زیادی کاهش داشته باشد.
معمولان شبانه روز را به سه بخش ساعات میان روز که میان باری محسوب می شود، ساعات اوج بار مصرف که ساعات ابتدایی شب هست و ساعات کم باری که تقریباً اواخر شب و نیمه شب قرار می گیرد.
برای مصرف انرژی در هر کدام از این ساعت ها هزینه ایی دریافت می شود که مشترکین می توانند با توجه به این ساعات بیشترین مصارف خود را تنظیم کنند.
این موضوع نه تنها به مشترکین کمک می کند؛ بلکه به وزارت نیرو نیز کمک زیادی می کند تا اوج ساعات مصرف، فشار کمتری را دریافت نماید.
انواع کنتور دیجیتال
کنتورهای دیجیتال به دو صورت سه فاز و تک فاز طراحی و تولید می شوند، تا هم در صنایع مختلف و هم در مصارف خانگی بتوان از این محصول مفید استفاده کرد.
به طور کلی باید گفت که کنتور دیجیتال در چند گروه قرار دارند که به دو صورت دسته بندی می توان گفت:
1. کنتور دیجیتال تک فاز: این کنتور با ولتاژ بین ۲۲۰ تا ۳۲۰ ولت کار می کند و از جریان اسمی با توجه به شرکت های سازنده بین ۵ تا ۱۰۰ آمپر پشتیبانی کرده و نحوه فعالیت آن به صورت پالسی است.
2. کنتور دیجیتال سه فاز: کنتورهای سه فاز برای سنجش همزمان دو مدل انرژی اکتیو و راکتیو کاربرد دارد، این کنتورها به دو صورت عادی و دیماندی می توانند انرژی را محاسبه کنند.
اما در این میان کنتورهای دیجیتالی سه فاز در دو گروه قرار می گیرند.
• کنتور سه فاز عادی: این کنتورها توانایی پشتیبانی انرژی تا ۴۰۰ ولت را دارند و بسته به برندهای سازنده از جریان اسمی بین ۲ تا ۱۰۰ آمپر پشتیبانی می کنند، این نوع کنتور قابلیت نصب به شکل مستقیم و یا با استفاده از ترانس جریان را دارد.
• کنتور سه فاز دیماندی: کنتورهای سه فاز دیماندی قابلیت پشتیبانی از ۴۰۰ ولت را دارند و از جریان اسمی با توجه به شرکت سازنده بین ۱ تا ۱۰ آمپر پشتیبانی کرده و این کنتورها قابلیت نصب از طریق CT و PT برخوردار هستند و معمولاً با توجه به ولتاژ کاری به صورت اولیه و یا ثانویه هر کدام از این روش ها انتخاب می شود.
نحوه نصب کنتور دیجیتال تک فاز در مدار و سیستم به آسانی انجام می شود و بر طبق اصول خاصی که دارد باید تمامی مراحل را رعایت کرد.
عموما نحوه اتصال کنتور سه فاز در خطوط مدارات با توجه به تعداد سیم هایی که دارد مشخص می گردد.
ممکن است کنتور سه فاز بدون نیاز به استفاده از سیم نول به کار برده شود و یا اینکه کنتور سه فاز در سیستم های نامتعادل کاربرد داشته باشد و لازم شود که از سیم نول هم کمک بگیرند، که روش نصب هر کدام با دیگری متفاوت است و نیاز به تجربه و افراد با مهارت بالا دارد.