مولتی متر چیست؟

کمیت‌های مختلفی در جریان های الکتریکی وجود دارد که محاسبه هر کدام از آنها با توجه به شرایط و نوع کاربرد مهم است.
برای اندازه گیری هر کدام از این کمیت ها ابزارهای مناسب آن تولید شده که با کمک این ابزارها و اندازه گیری دقیق می ‌توان ایمنی و تضمین سلامت مدار و لوازم مختلف مورد استفاده در این مدارات را حفظ کرد.
مولتی متر چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که مولتی متر یک دستگاه چند کاره که با توجه به نوع مدل و طراحی آن قادر است چندین کمیت الکتریکی از قبیل ولتاژ، اختلاف پتانسیل، آمپر یا جریان و مقاومت الکتریکی را اندازه گیری کنند.
در برخی از موارد به مولتی متر، دستگاه اندازه گیری چند حالته نیز می گویند که در صورت سلامت این دستگاه و تنظیم بودن آن به آسانی برای ارزیابی قطعات گوناگون در موارد خاص مانند قطعات خودرو به کار می رود.
مولتی مترها به طور کلی در دو نوع دیجیتال و آنالوگ تولید شده که در نوع آنالوگ برای اندازه گیری هر پارامتر مانند ولتاژ، مقاومت و غیره باید حدود مورد نظر را بر روی دستگاه مشخص کرد که تمامی این انتخاب ها با کمک سلکتور انجام می شود.
مولتی مترهای دیجیتال نیاز به تنظیمات دستی برای اندازه گیری کمیت های مختلف ندارند و کافیست یک کاربر جهت انتخاب ولتاژ ac و dc را مشخص کند.

مولتی مترها وظیفه اندازه گیری کمیت های مختلفی در مدارهای الکتریکی را به عهده دارند و به همین جهت با پیشرفت‌ هایی که در علم و تکنولوژی رخ داد،ه این دستگاه ‌ها نیز در شکل ها و فرم های گوناگون تولید می شوند.
انواع مولتی متر در طرح‌ های گوناگون موجب شده تا با توجه به نوع کاربرد و شرایط محیط استفاده از نمونه های مناسب انتخاب گردد.
در اینجا به معرفی برخی از انواع مولتی متر پراستفاده می پردازیم:

مولتی متر آنالوگ از لحاظ شکل ظاهری دارای یک صفحه با تعدادی از خطوط درجه بندی شده و یک عقرب به عنوان نشانگر روی خطوط مدرج حرکت می کند. بر روی این مولتی متر یک سلکتور، تعدادی ترمینال و یک پتانسیومتر تنظیم صفر دستگاه قرار گرفته که با کمک آنها دستگاه کار می کند.

در دستگاه مولتی متر دیجیتال تمامی کمیت های اندازه گیری شده به صورت رقم بر روی صفحه نمایش بزرگ مشخص می‌گردد. معمولاً واحد کمیت اندازه گیری شده به شکل مناسب نمایش داده می شود، با کمک دستگاه دیجیتال مشخص کردن کمیت ها با واحدهای مناسب به آسانی صورت گرفته و تنها با تغییر یک دکمه می توان انواع کمیت ها را اندازه گیری کرد.

با کمک مولتی متر انبری بدون نیاز به سری کردن مولتی متر، با المان های موردنظر در مدار جریان گذرنده از آن را اندازه می گیرند، در صورتی که سیم حامل جریان متصل به المان مورد نظر را بین انبرهای مولتی متر قرار دهند، به آسانی میزان مقدار جریان گذر کننده از سیم و در نتیجه مقدار جریان گذرنده از المان را مشخص می ‌کند.
در مولتی متر انبری با سرعت بالاتری امکان اندازه گیری جریان وجود دارد که با کمک سری چنگکی این کار صورت می گیرد.

این نوع از مولتی متر ها به صورت دیجیتال طراحی می ‌شوند و به دلیل داشتن دقت بیشتر در اندازه گیری در محیط های آزمایشگاهی از آنها استفاده می کنند.

مولتی متر حرفه ای با داشتن دقت بالا پایداری دقت در درازمدت و پهنای باند وسیع اندازه گیری و همچنین قابلیت اتصال به کامپیوتر جهت ذخیره نمودن و بررسی مجدد اطلاعات در موارد خاص مورد استفاده قرار می‌ گیرد.

از آنجایی که مولتی مترها جزء پر کاربردترین دستگاه ها در آزمایشگاه های برق و الکترونیک هستند روز به روز در تولید آنها پیشرفت های چشمگیری به وجود آمده است.
در ابتدا انواع دستگاه های مولتی متر به صورت آنالوگ طراحی می شدند؛ اما با روی کار آمدن تکنولوژی این تجهیزات الکترونیکی پیشرفت های چشمگیری داشته اند.
دیجیتالی شدن دستگاه ‌های آنالوگ بسیاری از محدودیت‌های آنها از بین رفته و به دلیل داشتن قابلیت های بالا به سرعت در حال جایگزین شدن تجهیزات آنالوگ هستند.
به طور کلی استفاده از دستگاه های مولتی متر دیجیتال به نسبت مولتی متر آنالوگ مزیت های بیشتری دارد که در اینجا به برخی از ویژگی ها و مزایای استفاده از دستگاه مولتی متر دیجیتال می ‌پردازیم:
• دستگاه دیجیتال از دقت بیشتری در اندازه گیری و نمایش داده ها به نسبت به دستگاه آنالوگ برخوردار است.
• در دستگاه های دیجیتال خطای کاربر بسیار پایین بوده و تقریباً به حد صفر می ‌رسد؛ اما در دستگاه های آنالوگ به دلیل خطای دید و بسیاری از موارد دیگر خطای کاربر بیشتر می‌ گردد.
• سرعت اندازه گیری در دستگاه دیجیتال بسیار بالا بوده و در مدت زمان کم می توان اندازه‌ گیری ‌ها را انجام داد؛ اما در دستگاه های آنالوگ نحوه اتصال و محاسبه زمان بر است.
• راندمان کاری دستگاه های دیجیتال بسیار بالاتر از دستگاه‌های آنالوگ می باشد.
• در دستگاه های مولتی متر دیجیتال به آسانی می توان اندازه گیری های مختلف را نمایش داد؛ اما در نمونه های آنالوگ باید تغییراتی در نحوه اتصال کابل ها و کلیدهای دستگاه ایجاد کرد.
• دستگاه های دیجیتال قابلیت ضبط مقادیر اندازه گیری شده را در حافظه خود برای مدت طولانی را دارند؛ اما دستگاه های آنالوگ اندازها را به صورت لحظه ای نمایش می دهد.
• امکان اتصال این دستگاه به کامپیوتر موجب ذخیره دائمی اطلاعات شده؛ اما در دستگاه های آنالوگ ذخیره اطلاعات باید به صورت دستی انجام شود.
• دستگاه های دیجیتال قابلیت کالیبراسیون آسان تری به نسبت دستگاه های آنالوگ دارند.

همان طور که گفتیم دستگاه‌ های مولتی متر حاوی چند واحد اندازه گیری الکتریکی هستند که به آسانی می ‌توانند کمیت های خاصی مانند ولتاژ، جریان و مقاومت را محاسبه کنند.
برای اینکه بتوان با دستگاه های مولتی متر کار کرد، کافیست که کلید متحرک روی دستگاه را مطابق خواسته خود بچرخانید که با قرار گرفتن فلش کوچک در حالت مورد نظر می توان از مولتی متر استفاده کرد.
در صورت نیاز به اندازه گیری ولتاژ dc باید کلید روی دستگاه را بر روی حالت dc قرار دهند و به همین ترتیب برای اندازه گیری هر نوع ولتاژ و جریانی کلید باید در محل مورد نظر قرار بگیرد.
به نحوه اندازه گیری مقاومت جریان و ولتاژ با استفاده از دستگاه های دیجیتال و آنالوگ می ‌پردازیم:
نحوه اندازه گیری مقاومت با مولتی متر دیجیتال
برای اندازه گیری مقاومت و ولتاژ تقریباً به یک شکل عمل کرده، فقط برای اندازه گیری مقاومت، دستگاه را از هر منبع تغذیه جدا کرده و سپس تست می کنند.

نحوه اندازه گیری مقاومت با مولتی متر عقربه ای
دستگاه مولتی متر مانند اغلب دستگاه های الکترونیکی دارای دو ترمینال آند و کاتد است که برای استفاده صحیح از دستگاه، بایستی محل اتصال سیم های مشکی و قرمز به دستگاه را بدون سیم مشخص نمایند و با فشار دادن دکمه پاور اندازه گیری مقاومت در دستگاه عقربه ای شروع می گردد.
عقربه دستگاه هر عددی را که نشان دهد باید ضرب در ۱۰ شود تا مقدار اصلی مقاومت مشخص گردد. توجه کنید که هر بار فشردن کلید دستگاه باید آن را تنظیم مجدد کرده و بر روی صفر قرار بگیرند.
اندازه گیری ولتاژ dc با مولتی متر دیجیتال
برای اندازه گیری ولتاژ دی سی دستگاه را به صورت موازی در مدار قرار می‌ دهند و سلکتور مولتی متر را بر روی vdc قرار داده سپس مقدار اندازه گیری شده را می توانید مشاهده کنید.
اندازه گیری ولتاژ dc توسط مولتی متر عقربه ای
دستگاه مولتی متر عقربه ای برای محاسبه ولتاژ dc شش مبنای اندازه گیری را در نظر می گیرند که با آشنایی کامل با طرز کار این دستگاه ها، امکان اندازه گیری آنها به صورت دقیق وجود دارد. از آنجایی که برق dc دارای قطب مثبت و منفی است، باید فیش سیاه را به منفی و فیش قرمز را به مثبت اتصال داد، در غیر اینصورت عقربه در جهت مخالف حرکت کرده که موجب آسیب دیدن عقربه و دستگاه می‌ شود.
اندازه گیری ولتاژ ac با کمک مولتی متر عقربه ای
برای اندازه گیری ولتاژ ac یا در واقع همان برق شهری کلید انتخاب کننده سلکتور را در قسمت vac قرار می دهند، در این نوع اندازه گیری با توجه به قرارگیری کلید سلکتور نحوه محاسبه ولتاژ نیز تغییر پیدا می‌ کند.
اندازه گیری جریان با کمک مولتی متر
برای اندازه گیری جریان مستقیم مانند ولتاژ عمل کرده، یعنی سلکتور را روی عدد نیم قرار داده و دستگاه جریان را بر حسب میلی آمپر با دقت بالا اندازه می گیرد.

از آنجایی که در اندازه گیری کمیت های مختلف باید عقربه مولتی متر بر روی صفر قرار بگیرد، نحوه میزان کردن عقربه نیز اهمیت زیادی دارد.

با استفاده از دستگاه مولتی متر می توان از اتصال سیم ها در مدار اطلاع پیدا کرده و در صورت وجود اختلال و مشکل به راحتی مشخص می گردد.
اما برای اینکه دستگاه مولتی متر به درستی تمامی کمیت ها را اندازه گیری کند لازم است تا به برخی از نکات در هنگام کار با این دستگاه آشنا باشید.
برخی از نکات مهم و ضروری جهت کار با دستگاه مولتی متر عبارتند از:

• برای اینکه بتوان جریان را اندازه گیری کرد، باید دستگاه به طور سری در مدار قرار بگیرد.
• جهت اندازه گیری اختلاف پتانسیل دستگاه را به طور موازی بین دو نقطه از مدار قرار می‌ دهند.
• برای اینکه مقاومت مدار را اندازه بگیریم لازم است تا جریان را قطع نمود؛ زیرا در غیر این صورت به دستگاه آسیب وارد می گردد.
• پیچ تنظیم صفر دستگاه های عقربه ای را نباید زیادی دست کاری کرد؛ زیرا این بخش از دستگاه حساسیت بیشتری داشته و در صورت وارد آمدن فشار و ضربه فنر دستگاه قطع یا خراب می شود.
• سعی کنید که همیشه در اندازه گیری ها مقاومت جریان و ولتاژی که مقدار آن را نمی دانید از بزرگترین رنج مربوطه شروع به اندازه گیری نمایید که این عمل موجب شده تا اندازه‌ گیری ‌ها درست تر باشد. البته این موارد بیشتر در هنگام کار با مولتی متر عقربه ای اهمیت داشته؛ زیرا در صورت ورود جریان های قوی تر از رنج های انتخاب شده ممکن است که دستگاه به طور کامل از کار بیفتد.
• همیشه کلید سلکتور را در جهت عقربه های ساعت بچرخانید و همچنین به هیچ عنوان کلید سلکتور را با سرعت بالا نچرخانید؛ زیرا به فنر آسیب وارد می شود.
• با قرار گرفتن مولتی متر در مسیر جریان و نشان دادن جریان یا ولتاژ صفر بدین معنا بوده که پراب ها برعکس در مدار قرار گرفته اند.
• اگر جریان در حد آمپر باشد لازم است تا پراب به سوکت ۱۰ متصل گردد؛ در غیر اینصورت موجب آسیب رسیدن به فیوز مولتی ‌متر شده و تعویض آن نیاز می گردد.
در نمونه های جدید دستگاه مولتی متر دو حالت مثبت و منفی قرار دارد که در موقع ولتاژ گیری در صورت چرخیدن عقربه در جهت مخالف به جای تعویض فیش ها به راحتی می توان با کلید دستگاه را در حالت دیگر قرار داد.
آشنایی با این موارد کمک می‌ کند تا بهترین دستگاه‌ ها را انتخاب کرده و در حین استفاده از آنها ضمن رعایت نکات ایمنی از دستگاه تا سال های طولانی بدون مشکل استفاده نمایید.

همه دستگاه های اندازه گیری کمیت های الکتریکی دارای حد مختلفی از خطا هستند که مشخص بودن محدوده مجاز خطا در این دستگاه ها نشان دهنده نزدیک بودن مقدار نمایش داده شده به مقدار واقعی است.
از آنجایی که دستگاه‌ های اندازه‌گیری دارای خطا هستند، اندازه های اعلام شده را بر حسب اندازه واقعی محاسبه نمی کنند؛ بلکه با مطابقت آنها با اندازه های استاندارد درصد خطای اندازه گیری را مشخص می نمایند.
در دستگاه های مولتی متر آنالوگ امکان درصد خطا حدود ۳ درصد نسبت به اندازه های استاندارد مولتی مترها است.
در دستگاه های مولتی متر دیجیتال درصد خطا حدود 5/. درصد است که به صورت مثبت و منفی مشخص می گردد.
هرچقدر که از سیستم ‌های پیشرفته تری در روند تولید دستگاه مولتی متر استفاده شود، میزان خطا کمتر شده و رفته رفته بر روی دستگاه های مولتی متر آزمایشگاهی میزان خطا کسری از یک میلیون است که می توان آن را نادیده گرفت.
کالیبره کردن دوره ای دستگاه برای حفظ پایداری دقت مولتی متر اهمیت بیشتری پیدا می کند.

از آنجایی که با کمک دستگاه مولتی متر می توان اندازه های مختلفی مانند اهم متر، آمپرسنج و ولت متر را محاسبه کرد و ترکیب این سه اندازه با یکدیگر در برخی از صنایع اهمیت بیشتری دارد، می توان گفت که مولتی متر جزء دستگاه های پرکاربرد است.
با توجه به اینکه از نوع دستگاه آنالوگ یا عقربه ای و دستگاه دیجیتال استفاده می شود و به آسانی می توان جهت محاسبه جریان برق در کارگاه ها، تعمیرگاه ها و آزمایشگاه ها اقدام کرد.
در واقع با کمک مولتی متر می توان برخی از موارد و مشکلات را مشخص کرد، مانند:
• وصل یا قطع بودن کلید جریان
• هدایت کردن جریان توسط سیم ها
• میزان جریان عبوری از لامپ
• محاسبه میزان توان باقیمانده در باتری

انواع مختلفی از دستگاه مولتی متر طراحی تولید شده تا بتواند نیاز همه صنایع را برطرف کند.
اما در هنگام خرید مولتی متر مهمترین نکته ای که مورد توجه قرار می گیرد، قیمت آن می باشد که موجب سردرگمی خریداران است.
عوامل مختلفی وجود دارند که می‌تواند بر قیمت‌ مولتی متر تاثیر داشته باشند، در اینجا به برخی از مهم ترین آنها می ‌پردازیم:
• دیجیتال یا آنالوگ بودن مولتی متر
• میزان دقت و رزولیشن دستگاه های مولتی متر
• قابلیت محاسبه جریان های مختلف
• توانایی محاسبه جریان ac و dc به طور همزمان
• نوع برند تولید کننده آن

عواملی که در اینجا ذکر شد انتخاب مرکز عرضه و فروش نیز می ‌تواند بر قیمت‌ گذاری این محصول تاثیر زیادی داشته باشد و سپس با انتخاب مراکز معتبر و مستقل می توانید بهترین قیمت های ممکن را دریافت کنید.

استفاده از دستگاه مولتی متر در صنایع مختلف و همچنین صنایع خانگی لازم و ضروری است، تا از ایجاد خسارت های ناشی از اختلاف جریان، ولتاژ و فشار جلوگیری کند.
این مجموعه یکی از بزرگترین مراکز فروش مولتی متر بوده که تمامی محصولات خود را به شکل مستقیم از کارخانجات تولید کننده ارائه می دهد.
در واقع این مرکز به عنوان یک پل ارتباطی قوی بین کارخانجات تولید کننده برند و مطرح و مصرف‌ کنندگان نهایی عمل کرده و از هرگونه افزایش قیمت بی دلیل جلوگیری می کند.
با انتخاب بزرگترین مرکز فروش مولتی متر به طور مستقیم می توانید با پرداخت هزینه های مقرون به صرفه محصولات با کیفیت بالا و به همراه گارانتی و خدمات پس از فروش بخرید.